Gedichten van Toos Schoenmakers-Visschers
ein ech Posters maedsje
zomer 2020 geur van opkómmende dille bleujende klaproze goudsblome geur van kamille heerlijk blumke eerlijk blumke geur van zón en veldj van zejje en paote en sjtilkes greuje laote van rozekransbone en bleujende vlier zomer óm in te wone haof óm in te sjoele wied weg van mondjkepkes-bla-bla wied weg van corona. toos |
|
kersgedachtes
|
|
de doef en de vos
|
|
zomer in ’t zuje
|
|
beestewiesheid
adder
ein adder in ’t graas woos neet wat ’t waas mer hej in aete geine zin de mismood sjloog häör drin, ’t waas es kwaam de zoere raenge häör oppe gróndj al taenge, ze loog heel sjtil te treure…
ích wil euver ’t milieu neet zeure zag geliekertied eine haas mer…sjoelt dao neet… ein adder ónger ’t graas?
** aester
’t hóf neet alles goud te zeen of ech, es ’t mer blink zaet de aester vrech.
** aezell
egaal welk verhaol ane aezel vertčld, hae zal ’t be-ame wie ’t ouch včlt
**
aol
ze zčgke ’t noots rech-oet mer dinke ’t allemaol, och, wat zoow ‘t, ich weit det ich eine gladjanes bön zag in vertroewe de aol.
|
|
sjoefel en sjöp
sjtaon klaor
vuurjaor!
vuurjaor is ‘t
wen alles weer
zo greun is,
alles neet zo
gans geweun is,
dao zit get inne lóch
wat wakker mak
en net ein bietsje
deper rak,
de vogeltaal,
’t leef gezjwets
en van ’t kindj
de blieje roop,
van boete sjpele, kóm!
van blome
veur- en achteróm.
sjoefel en sjöp
sjtaon klaor,
vuurjaor!
|
|
vastelaoves-zaege
|
|
wintjers gewies
traog trčk de daag zich in ’t wintjerbildj, sjnee en ies, wit en gries, zjwiegenderwies.
vandaag is vandaag, nieks bringk de wintjer vanne wies, mer de sjaatser drömp daag-in daag-oet, van blome oppe roet en flitsend ies.
|
|
greuje
dao is ‘t ’t eerste sjtepke
iddere dörpel ein trepke
de werreld groot baovenal
veer wachte noe ’t meis op wat ’t muulke moele zal
nag sjnap ’t van kalle neet richtig de gróndj
’t vingerke vervingk de móndj
|
|
december 2018
de sjtilte vanne natuur van boete nao binne drage, te moge geluive in ’t fees van welbehage.
ze zeen neet vas te hawte de daag, de oere, alles vervluug kin neet blieve doere.
zó knielt maria bie ’t kribke neer en zó dreeg ze de krans van meizoentjes weer
kersmis verwónjering, bewónjering ónbegrens vertroewe, v’r moge d’r ilk jaor opnuuj aan blieve boewe.
|
|
kersmis
preuve aan de vree van ’t oergebeure: gebaorte.
in leefde ómermp waere, gewermp door miensj en deer.
ingele heure zinge.
mit man en mach probere de hemel get doonder bie de duuster aerd te bringe.
|
|
november
hčrfs kluurt lane
wie ein kathedraal
mit ’t sjónste glaas-in-lood
hčrfs is prach en praal
naeve aafsjeid en dood
hčrfs geef rös
is sjtil en zjwieg
is zuver, blie
wie pas gebiech
haet van wierook de reuk
enne krach van eik en beuk
hčrfs kleurt wie ein kathedraal
en sjprik zo zeer
|
|
hčrfs
graw wolke jage wie in angs
in vólle vaart de hemel langs,
sjoeverig kiek ich nao boete-n-oet,
raenge-traone rolle traog langs de roet
-november-
buim zjwiepe en zjwejje inne windj,
blaar klawwe zich vas ane tek
wie ein angstig kindj,
mer mótte buige veur de mach
vanne naojaorskrach
-november-
oppe gróndj jage de blaar
kleurig bóntj, keer op keer
vól ónrös op en neer,
dwarrele wie zeukend doorein,
versjoele zich in heuk biejein
-november-
euvere kčrkhaof hingk sjtilte
nao ’t böljere vanne windj,
vanne treurwilg dröppe traone
op ’t graefke van ein kindj,
de windj haet zich gelag
naeve ein blomekrenske
mit allerhčlge vól leefde
hie haer gebrach
-november-
|
|
oktober
wintjer sjliep zien zeis
sjtreek-veur-sjtreek
in kadans
halt ze dalik ónbesuis
euver naojaors rögkesjtrank
kleure sónger kans
op euverlaeve
wete nag effe
ougverblinjende riekdom
te gaeve
|
|
naojaors-sjpegelinge
zo sjtil, zo sjtil
dit zomermiddig-oer,
’t euvergaeve ane hčrfs
zo zoer en zoer.
**
geine flauwe kul
de daag vandaag
ne echte luppe-trul*
**
sjtille morge
sjtille middig
sjtille aovend
september
nag väölbelaovend
**
zónnebloom
riep veur de mösje
kump gein vinkske tösje
|
|
september
kleurpotlode
gesjlepe gereid,
zónnebloom mit gebaoge kop
wit van besjeit,
liesterkeersj al zo erm es job,
rozeblaar ruzele oet twidde bleuj,
paddesjteul teikene kontrak
veur naojaorsgreuj,
blomehaof éine óngerein,
septemberzón hilt zomer
nag get oppe bein.
|
|
zomer
eine werme wesjdaag
de wesj aanne draod ocherm hingk meug te hange loom en werm en dink mit verlange truuk aan vreuger wie ze zo lekker langk-eweg krómp of rech moogde ligke-n-oppe bleik aaf en toe gekitteld door ein aomezeik
de wesj hingk meuger en meuger dreuger en dreuger en gróter waerdt ’t verlange nao vreuger
|
|
zomer
heur! de zomer zingk wie noots teveure, brik zunjerend los in zeute zomergeure, lach lokkend achter sjlaopende roete, jas de boer al vreug nao boete.
de zomer zingk langs sjöttersraek en druimerige baek, langs aope wei en riepe weit, en sjtreelt ’t ziejezachte keuninginnekleid.
zomer fónkelt in fonteine sjpettert sjpeels langs randj en kantj, zeivert werme malse raenge ziep langs ’t ieske in ein kingerhandj.
zomer böljert in hómmelwolke, sjniet bliksemend de hemel aope, leet raenge zaenge zeen en veugel zingend haope.
allein de pauw klaag ane aovend zien leid euver aafsjeid, melancholie en vergankelijkheid.
|
|
veurjaors-sjpinsels
vreug al
flöt de maerel
sjlingers door de boum:
veurjaorsdroum
**
sjneeklökskes in vaeske:
eierdöpkesgroot
veurjaor op keuketaofel
wäörd tekort
sjrieversnood
|
|
5 mei
zing vogel, zing en jubel
de vlag in top!
zing taenge ‘t
vrie geflaker
vanne vlagge op!
laot vrieheid wege
op ilke vleugelsjlaag.
vier bevrijdingsdaag
en gaef ‘m ein kans
oze droum:
’t laeve werreldwied
es vrieheidsdans.
toos |
|
de sjtilte van de 4de mei
sjtil vogel, zing vandaag mer jubel neet, de vlag halfsjtok, gemis wat vrit aan hert en zeel en laevesgroot blief dök verdreet, wied weg van ’t gelök. mer in die twee minute sjtilte haole veer de gevallene idder jaor weer effe trök.
toos
|
|
veurjaor
veur ’t eers haet de wintjer zich bie ’t veurjaor gebiech en ’t is det oos sjoegkel weer hendsjes krieg
** kawd sjniet de windj mich ómme móndj mer de eerste crocusse-sjnuutsjes kusse al de gróndj
|
|
meert
kruup de
sjliek vanne sjoon jeuk de wolle
wintjermutsj bleuje de
sjneeklökskes al sjleit de
maerel inne sjtille
aovend richte de
viole de köpkes weer
op höbbe de daker koerende
duufkes moog de
boetedeur aope blieve en jeuke de
henj óm ’t greun oete gróndj te
graaie
|
|
miene kleine kloon
miene kleine kloon
wat ving ich dich sjoon
mit royaal gesjmink muulke
in idder wengske ein kuulke,
dien naeske rood
en uigskes sjtraolend groot.
die traon kwansies
mak ós get wies
want diene lach zo sjoon
dae sjpant de kroon,
eine krollige pruuk
en ein bóks mit sjlómmels-sjtuuk.
dae bóntje sjtrik, ne echte nondejuuj,
kóm hie det ich dich ins duuj!
ein waemeske geroet mit greun en rood,
die bóks owee, die is get groot,
mer “helpe” hawte dich oppe bein,
doe geis dees daag wie eine trein!
doe laefs van kop toet teen,
wunsjs allein mer “kleunke”te zeen,
dich te zeen sjpringe,
dich te heure zinge,
det wermt mich doer en doer,
kindj daoveur gaon ich door ein sjteinse moer.
zo midde in det gewemel,
vuls doe dich inne zevende hemel,
mit tróm en träöt en tamboerijn,
mit al die kinger oppe bein.
bóntjer bösse es de bóntjste sjpech, en kindj, ich loup zo richtig mit dich weg! |
|
viefteen mit
vastelaovend toedelt zich vanalles aan vol veursjpas, vol lol, sjpilt sjtrak drie daag ein anger rol, ouge sjtraole van vruijd en sjpas aan zichzelf, de sjpegel is ziene prins, zien anger helf. gans mildj drink ich mich zaat aan dit bildj: mien toedeldeuske bleujend vastelaovesreuske. |
|
jannewari weg droum van rös en vree kerssjtal en bildsjes ingepak, de ruzelende kersboum naeve de voelniszak. eine sjtal ein krib en sjtreu, ’t waar ál efkes óntdeu in ein welt vól luxe en euvervlood vól geweld dood en angs december: ’t waar net es kwaam ’t kindj zelf effe langs |
|
nao de
kersmis, dennenaolje valle sjtil wie
traone vanne kersboum
ómleeg, ’t kindj in ’t
kribke lachend, leef,
vreeg nag efkes te
moge blieve in dit
hoeselik bedrieve. zo’n klein
vrejig plaetske op
aerd is ‘m dudelik heel get waerd. ouch de ingel baove de sjtal
gebónge is nag lang
neet oetgezónge, sjäöpkes graze gries en graw, gedöljig, neet
gaw-gaw, de os enne
aezel zeen nag geine
trae van ’t kribke
geweke, maria en jozef rake op ’t
kindj neet oetgekeke, de herder
sjteunt op ziene sjtek en óngere
kalende kersboum-tek sjtaon deftig de drie
keuninge biejein, ze versjtaon
zich good mit-ein en al verluus de kersboum
aan gewich de branjende
lempkes gaeve sjteeds
meer lich en sjiene vól
leefde ’t sjtelke in. ich sjtčl ’t
aafbraeke oet, ’t kindj krieg ziene zin |
|
kersnach ofwen alles
vanaaf de oorsjpróng
en alles éin is
intens veulbaar
|
|
kerswunsj
zich te kinne werme
aan ’t rood
van ’t glaas-in-lood
te sjtiepe ane sjtilte
van ’t awd verhaol
same oppe kneen
de grote werreld
in ’t klein te zeen
in ónbegrens vertroewe
mit moge blieve boewe
in depe cómpasse klumme
ós ’t zinge
van stille nacht
en de herderkes
neet aaf laote numme
|
|
wintjer (triolet)
ich höb de wintjer geraoke aan bloom en blaad en ane gróndj de wintjer is aangebraoke ich höb de wintjer geraoke bön in sjaal en jas gedaoke blaos sjmorges wölkskes oete móndj ich höb de wintjer geraoke aan bloom en blaad en ane gróndj
|
|
sinterklaos in remunj
’t geef gčn sjtad in ’t landj nae neet éin wo de maon sjónder door de buim kin sjiene es op ’t munsterplein
|
|
kaal buim
drage van kruun toet kruun de maon door de wintjerbósj de sinterklaostied is begósj
|
|
vaze vol asters
verdrejde naojaorswindj hawt dich gedeis, nag effe ,
doe lees mich
weer
te laat beseffe: ich höb vanne roos
te
winnig gezeen,
ging
veur de viole neet genóg door de kneen, vaze vól asters wil ich nag plökke, windj – zoere windj
probeer dich
get te drökke. de vreuge duuster waog mich zjwaor oppe rök, enne lange aovend sjniedert nieks meer trök. bie alle inj blief det pienlik beseffe, ’t waar te kort, ’t waar toch mer effe. |
|
mitte franse sjlaag
mitte franse sjlaag
waert nag get zón gesjleiverd
euver ’t krumpend
aster-bčd…
’t inj vanne zomer in zich?
de raenge langs mien vinster zeivert,
…ich sjoever mich.
|
|
oktoberzón
oktoberzón
en kleureprach
ziep toet wied
naeve ’t palet
dit te besjrieve
ein hunkerend verlange
mer neet te vange
tösje de A enne Z
|
|
oktoberzón
naojaor mót pot vertaere
aovend dreeg
de glans van pauwevaere
gewild of neet gewild
’t zal weer wintjer waere
|
|
‘t awd limburgs (2) trómgeroefel, commando’s, de sjötterie trčk oet, kóm d’rachteraan! ’t dörp laef, wintjer en kaw zeen vanne baan. ** hoog ane blauw zomerlóch sjteit de vogel greutsj te kiek de sjötter dae ‘m aafsjuut vult zich de keuning te riek. ** zoväöl raeke op ein riej zoväöl bölkes hoog inne lóch, ’t oug op sjerp en ’t juuste bölke opgezóch. ** bein wie gepaot inne gróndj, sjpanning ómme móndj, sjouwers drónger, eine sjötter kin neet sónger. ** de lóch sjpant laog-op-laog van ’t sjónste blauw eine baog baove ’t sjöttersgebeure, dit sjtök folklore zo sjoon! zelfs de zón vreeg vandaag gein oereloon. toos |
|
’t awd limburgs (1) broenvertrampelt graasveldj sjtaof, zón al van te veure belaof, sjoemend bier en henj die tappe, henj die klappe, ieske in ein kingervuuske, zón inne grote bas, sjpas, sjtilte die te sjnieje is, bölke gemis, leid, traone op ’t keuninginnekleid. toos |
|
Vuurjoar (3) ‘t fluitekruid is oetgebraoke kruujt door ós limburgs landj haet de kómmende zomer geraoke siert butelend, kutelend wal en waegkantj sjtraolt inne zón en sjpilt mitte windj wie ein oetgelaote kindj mak zo blie oos vuurjaors-sjoetsmarie toos |
|
veurjoar (2) zón vónk trakter rónk ’t windsje wejt de boer zejt greun greujt de crocus bleujt ich zit en kiek de keuning te riek (toos) |
|
veurjaor (1)
inj vanne wintjer in zich? ‘t is dróm te doon vuurjaor sjteit klaor op gewiksde sjoon. (toos)
|
Gedichten van de uit Posterholt geboortige en in Vlodrop woonachtige Toos-Schoenmakers-Visschers (zie foto)
Ze schrijft onder de naam "toos".
Toos Schoenmakers-Visschers (1944) heeft een liefde voor de Limburgse taal en een bijzondere band met de Roerstreek.
Opgegroeid als “Posters maedjse” heeft ze tal van gedichten en overpeinzingen in het dialect geschreven.
Zij doet
op een pure en gevoelige wijze die meer dan eens tot nadenken stemt.
Ze publiceerde regelmatig in het tijdschrift Veldeke, de HVR-jaarboeken en thans nog in het Platbook en andere dialect-media.
Ooit won zij met haar bijdragen de
jaarlijkse Limburgse dialectwedstrijd van Veldeke en werd zij ook tweede en
derde.